Jeugdparticipatie, veel ambtenaren praten en vergaderen erover en gemeenten en rijksoverheid zitten boordevol prachtige plannen. Maar wat is het nou precies? Jeugdparticipatie is een model van besturen van gemeenten, bedrijven of de overheid, waarbij jongeren een stem hebben in de beslissingen. Jongeren worden betrokken bij het maken van plannen en beleid. Jeugdparticipatie komt in veel verschillende vormen voor. Je hebt politieke partijen voor jongeren, er zijn in veel gemeenten al vormen van jeugdgemeentenraden, ook hebben de meeste scholen een leerlingenraad en er is het Nationaal Jeugddebat.
Bij de politieke jongerenpartijen gaat het om een vorm van participatie die in de meeste gevallen door de jongeren zelf is opgezet en door hen zelf bestuurd wordt. Zelf ben ik lid van de Jonge Democraten. Deze politieke jongerenorganisatie is geheel zelfstandig en geeft advies aan de "moederpartij" D66. Jongeren vormen het hoofdbestuur, organiseren de congressen en geven leiding aan de verschillende afdelingen.
Bij jeugdgemeentenraden ligt dat vaak heel anders. Het begint al bij het ontstaan. Meestal worden jeugdgemeenteraden door de gemeente of door jongerenwerkers bedacht en opgericht. Dan ontstaat er een probleem waar bijna elke jongerenorganisatie mee te maken heeft, namelijk: hoe kom ik aan jongeren. Advertenties in een gemeentekrantje of het organiseren van jongerenavonden werkt meestal niet zo heel goed. Er komen hoogstens een paar geïnteresseerden, vaak niet genoeg om een jeugdraad mee te starten. Je moet dus een andere manier vinden om aan jongeren te komen. Je kunt bijvoorbeeld gericht mensen vragen en ze geïnteresseerd maken. Dat zou kunnen door te beginnen met een groepje jongeren die bijvoorbeeld een website voor de gemeente gaan bouwen. Het belangrijkste is dat je laat zien dat het eigenlijk heel leuk is om met een paar anderen aan de slag te gaan. Later kun je dan, als iedereen elkaar wat beter kent, starten met de jongerenraad. Ook is het in een jongerenraad belangrijk dat je onderwerpen behandelt die jongeren interresseren en aangaan, zo zullen ze meer betrokken zijn en minder snel opstappen. Het is van belang dat er in de jongerenraad allerlei verschillende mensen zitten, dus niet alleen de VWO-ers maar ook mensen van VMBO, HAVO en werkende jongeren.
Dit geldt ook voor de leerlingenraden op scholen. Ik zit zelf in de leerlingenraad van de Vrije School in Eindhoven. Bij ons is het zo dat er vanuit alle klassen twee klassenvertegenwoordigers naar de leerlingenraad gaan en dat er een vertegenwoordiger vanuit de leraren bij zit. Er wordt ongeveer een keer in de maand vergaderd over allerlei dingen die de leerlingen aangaan of die de leraren graag eens aan de leerlingenraad willen voorleggen. Bijvoorbeeld het lesrooster, vuil in en om de school, of problemen rond de examens. Ik merk dat het heel nuttig en belangrijk is om een leerlingenraad te hebben, omdat je vaak niet precies weet wie je voor bepaalde dingen moet aanspreken en niet altijd weet wat de leraren ergens van vinden.
Hoe het Nationaal Jeugddebat werkt zal ik eerst even uitleggen. Elk jaar is er een campagne vanuit de Stichting NJD (Nationaal Jeugddebat) om jongeren te werven. Via kaarten in de bioscoop en krantjes in de bibliotheek kun je je dan aanmelden. Je wordt uitgenodigd om naar een voorronde te gaan in de hoofdstad van je provincie. Van daaruit gaan ongeveer 15 jongeren per provincie naar het NJD in Den Haag. Ter voorbereiding is er een weekend waarin je de regels voor het debatteren leert en waar stellingen en moties worden gemaakt die tijdens het NJD worden ingediend. Deze gaan over allerlei onderwerpen die voor jongeren belangrijk zijn zoals openbaar vervoer, drugsbeleid en tweede fase. Op de dag van het debat zelf zijn de ongeveer honderdtwintig jongeren uit twaalf provincies in de Tweede Kamer in Den Haag om met ministers en staatssecretarissen over de onderwerpen te praten. Natuurlijk hopen de deelnemers dat de ingediende moties worden uitgevoerd. Toen ik aan het NJD meedeed merkte ik dat er geen gebrek aan belangstelling was. Ik denk dat dat komt doordat er echt naar je geluisterd wordt door mensen die je normaal alleen op televisie ziet.
Jongeren kunnen op veel gebieden aktief zijn maar ze zullen dat vooral (blijven) doen als het resultaat heeft en liefst zo snel mogelijk. Jongeren kun je niet van kastjes naar muren sturen en jarenlang laten wachten op geen of een piepklein beetje resultaat. Dan zijn ze het snel zat. Er moet serieus geluisterd worden en met de ideeën van jongeren moet echt iets gedaan worden. Waar het ook op aan komt is dat er niet te lang gepraat wordt over ellenlange beleidsstukken maar dat er ook eens lol kan zijn en dat het vergaderen eenvoudig blijft. Ik denk dat jeugdparticipatie een onmismaar onderdeel is van alle bestuursvormen waar jongeren mee te maken hebben. Er moet ook in de toekomst in geïnvesteerd worden zowel met geld als met betrokkenheid van ambtenarenen en bewindslieden.
Voor meer info kijk op http://www.jeugdraad.nl
